Zeszyt 3 (685) – tom 180 – Sługa Boży o. Jacek Woroniecki OP

maj/czerwiec 2023

SPIS TREŚCI

Marek Marczewski
Wprowadzenie

Marek Marczewski
„Filar wiary” – Jacek Woroniecki OP (1878–1949)
Był jednym z pierwszych polskich pedagogów okresu między- i powojennego, który podjął refleksję nad wychowaniem personalistycznym i tworzył jego zręby. był przeciwnikiem wyemancypowania się pedagogiki z etyki, w czym widział jej upadek. W swych publikacjach podejmował wiele tematów, kładąc nacisk na duchowość chrześcijańską i jej doniosłość w formowaniu dojrzałego człowieka i katolika. Pisał o wychowaniu i pracy społecznej, był przeciwnikiem wyemancypowania się pedagogiki z etyki, w czym widział jej upadek. W swych publikacjach podejmował wiele tematów, kładąc nacisk na duchowość chrześcijańską i jej doniosłość w formowaniu dojrzałego człowieka i katolika. Pisał o wychowaniu i pracy społecznej, kładł wielki nacisk na formowanie postaw patriotycznych, zajmował się zasadami sprawowania władzy. Podkreślał znaczenie formacji katolickiej, a zwłaszcza doniosłość dorobku św. Tomasza z Akwinu w umacnianiu chrześcijańskich postaw i zasad życia społecznego. Postulował odnowę teologii moralnej. Wiele uwagi poświęcił zagadnieniom odnowy duchowości: modlitwie miłosierdziu, kapłaństwu, pobożności maryjnej, życiu zakonnemu. Opublikował rozprawę Hagiografia, jej przedmiot, trudności i zadania w Polsce (Kraków 1940). Prowadząc intensywną działalność administracyjną nie zaniedbywał tego, co w jego życiu było najważniejsze: własnej modlitwy, posługi duszpasterskiej, pracy naukowej.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Zbigniew Pańpuch
Czy pedagogice potrzebna jest etyka: na marginesie Katolickiej etyki wychowawczej
Artykuł zawiera analizę relacji pedagogiki do etyki przeprowadzoną z pozycji filozofii realistycznej, która była również podstawą do napisania Katolickiej etyki wychowawczej przez o. prof. J.Woronieckiego. Zasadnicze elementy stanowiące o relacji tych nauk odkryto już w starożytności, a dokonało się to w kontekście rozumienia natury człowieka. Podstawowe jej wyznaczniki to duchowo-cielesny charakter, potencjalność związana z możnością jej doskonalenia w różnych aspektach, a szczególnie w aspekcie działania ludzkiego, które też określano mianem moralności. Działanie bowiem charakteryzuje się poprzez dobroć i słuszność moralną w odniesieniu do celu – spełnienia się człowieka w relacjach osobowych w szczęściu. Służą temu sprawności moralne i intelektualne, zwane cnotami. W tym kontekście pedagogika jawi się jako dyscyplina zależna od etyki, będąca jej naturalnym przedłużeniem poprzez wyszukiwanie sposobów wspierania człowieka w nabywaniu tych sprawności i przekazywania mu niezbędnej wiedzy, wypracowywanej przez wieki i zawartej w kulturze duchowej.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Paweł Skrzydlewski
Modlitwa jako przejaw człowieczeństwa (Na kanwie antropologii integralnej o. Jacka Woronieckiego)
W artykule zostało podjęte zagadnienie z dziedziny antropologii integralnej J. Wronieckiego . Autor idąc za wskazaniami Ojca Jacka Woronieckiego argumentował, że modlitwa jako akt ludzki jest ważnym źródłem poznania natury ludzkiej. Obecność modlitwy w ludzkim życiu ukazuje nie tylko rozumność człowieka, ale także jego wolność, godność, podmiotowość oraz otwartość na współdziałanie z Bogiem, Który jest celem i przyczyną wszystkiego, co istnieje. W artykule dowodzono, że antropologia Ojca Jacka Woronieckiego wyrasta z personalizmu, ukształtowanego na gruncie filozofii realistycznej św. Tomasza z Akwinu. Modlitwa jako forma dobrowolnej i świadomej więzi człowiek z Bogiem ukazuje z jednej strony tajemnicę ludzkiej bytowości, ale też jest dowodem na godność człowieka oraz na zdolność do dokonywania przez niego aktów transcendencji, dzięki którym możliwe jest faktyczne spełnienie się natury ludzkiej. Autor artykułu dowodził, że modlitwa nie może być wyeliminowana z autentycznie ludzkiego wychowania i autentycznej edukacji.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Andrzej Kołakowski
Cele wychowania w ujęciu pedagogiki integralnej ojca Jacka Woronieckiego
Określenie celu wychowania to kluczowy moment w procesie wychowawczym. Można powiedzieć, że cel nadaje mu kierunek i pozwala ocenić na ile słuszne były metody dobrane przez wychowawcę. W przypadku Jacka Woronieckiego ogromne znaczenie dla określenia celów wychowania miało postrzeganie człowieka w Bożej perspektywie. Będąc przekonanym, że ostatecznym celem ludzkiego życia jest zbawienie wieczne, rozwijanie potencjału naturalnego traktował jako przygotowanie gleby pod działanie łaski uświęcającej. Człowiek, który osiągnął stan cnoty, tj. rozwinął w sobie na odpowiednim poziomie sprawności moralne, gotów jest na przyjęcie łaski Bożej osiągając w ten sposób pełnię rozwoju osobowego.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Piotr Magier
Personalistyczne aspekty pedagogii o. Jacka Woronieckiego OP
Artykuł porusza problematykę personalistycznego charakteru pedagogii o. Jacka Woronieckiego. Autor formułuje uwagi odnośnie do możliwości prowadzenia badań porównawczych w tym aspekcie, trudności w definiowaniu personalizmu oraz istoty personalizmu pedagogii Woronieckiego.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Anna Błasiak, Martyna Żurek
Wychowanie do moralnej dojrzałości współczesnego człowieka. Aktualność poglądów filozoficzno-pedagogicznych o. Jacka Woronieckiego
Celem artykułu jest naukowy namysł nad aktualnością poglądów, jednego z klasyków polskiej etyki pedagogicznej Jacka (Adama) Woronieckiego (1878-1949), dotyczących prowadzenia człowieka do moralnej dojrzałości, która ujmowana jest jako cel wychowania, i może być też odpowiedzią na potrzeby współczesnego świata, w tym edukacji i wychowania. Rozwój moralny, w ujęciu J. Woronieckiego, jest gwarantem wewnętrznej wolności osoby, a sprawności moralne (cnota lub wada) ściśle łączą się z czynieniem dobra i decydują o jakości relacji społecznych, a przez to sprzyjają budowaniu przyjaznej przestrzeni życia. W artykule została zastosowana metoda analizy treści naukowej literatury przedmiotu oraz tekstów źródłowych.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie

Studia i refleksje

Kryspian Przyjazny
Maryja w godzinie Jezusa według św. Jana
W artykule podjęto próbę przedstawienia roli Maryi w godzinie Jezusa według św. Jana. Godzina Jezusa: to godzina objawienia Jego mesjańskiej mocy i Jego dzieła zbawienia – Jego męki, śmierci i zmartwychwstania, to szczytowy punkt Jego ziemskiego życia, to godzina wywyższenia i uwielbienia Syna Bożego, to godzina Jego przejścia z tego świata do Ojca, to godzina Godów Baranka. W owej godzinie Jezusa uczestniczy Maryja, która angażuje się głęboko w sprawy Pana. Maryja jako Matka Jezusa inspiruje w Kanie Galilejskiej Jego pierwszy znak – cud przemiany wody w wino, i wiarę uczniów, a pod Jego Krzyżem na Golgocie rodzi Mu w bólach nowy lud Boży – Kościół. Maryja jako Niewiasta wspiera całą swą istotą Nowego Adama na Golgocie w Jego w zwycięskiej walce ze Smokiem-Wężem. Błogosławiona Dziewica Maryja jako Oblubienica pojawia się u boku swego Boskiego Oblubieńca na godach w Kanie Galilejskiej, na Golgocie u stóp Krzyża i na Godach Baranka, aby pomagać w zaślubinach Boga z ludzkością, ażeby Bóg i ludzkość stali się jednym Ciałem i jednym Duchem w Chrystusie. Maryja, napełniona Duchem Świętym w godzinie Jezusa, wiernie współpracuje z Synem w dziele Odkupienia świata. Jako Niewiasta z Protoewangelii, z Kany, z Golgoty i z Apokalipsy, niby mistyczna klamra, spina całe dzieje zbawienia. Maryja, w godzinie Jezusa, to Niewiasta roztropna, wierna, miłująca, dzielna i mocna.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Adam Kogut
Perykopa antiocheńska (Ga 2, 11–14) jako „okno” na kult we wczesnych kręgach chrześcijan
Chociaż perykopę antiocheńską (Ga 2, 11–14) bada się współcześnie z wielu różnych perspektyw, w badaniach nad historią kultu wczesnochrześcijańskiego bywa ona źródłem marginalizowanym lub wręcz przemilczywanym. Autor artykułu argumentuje jednak, że fragment ten może opowiadać o posiłkach kultycznych i może być jakby „oknem”, przez które da się spojrzeć na kult pierwszych chrześcijan, związane z nim problemy, zdarzenia czy praktyki, dlatego nie wydaje się być źródłem zasługującym na marginalizowanie, a tym bardziej na zupełne pomijanie w badaniach nad problematyką kultu.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Sebastian Rolka SAC
Nauczanie religii w szkole przestrzenią ewangelizacji
W artykule wykazano, że katecheza szkolna chociaż jest trudnym obszarem działalności Kościoła, cały czas jest ważnym elementem misji Kościoła. Dlatego dowodzimy, że konieczne jest w niej wzięcie pod uwagę szeregu czynników, które są istotne dla lepszego zrozumienia ludzi katechizowanych jak i samego katechizującego.
Ponadto zwrócono uwagę na liczne przeszkody w dotarciu do innych z przekazem ewangelicznym, są nimi m.in. brak czasu, upadek autorytetu ludzi wierzących, zranienia z którymi borykają się ludzie. Dlatego tym bardziej konieczne jest poszukiwanie nowych dróg i sposobów dotarcia z Ewangelią do współczesnego człowieka.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
ks. Sławomir Kęszka
Duchowo-dziękczynny wymiar pielgrzymek rocznicowych do św. Józefa Kaliskiego w latach 1971–1985
Polscy księża więzieni w podmonachijskim Dachau pomimo lat cierpień, poniżania i wyniszczenia głodem, ciężką pracą oraz eksperymentami pseudomedycznymi, starali się realizować swoje powołania kapłańskie i nieść współwięźniom codzienną pomoc i otuchę wspierając ich modlitwą i posługą.
Szukając ucieczki i pomocy księża-więźniowie zawierzyli się najpierw Niepokalanemu Sercu Maryi, a następnie Najświętszemu Sercu Jezusa, zaś w kwietniu 1945 r., kiedy wiadomości o kończącej się wojnie napawały wszystkich uwięzionych nadzieją, ale jednocześnie budziły również lęk, zwrócili się także ku Świętemu Józefowi Kaliskiemu. Tydzień później, 29 kwietnia 1945 r., żołnierze z VII Armii Amerykańskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny w Dachau. W uroczystym Akcie oddania się w opiekę Świętemu Józefowi zobowiązali się do wypełnienia ślubowania złożonego Bogu Ojcu. Jednym z nich były pielgrzymki do Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu. Księża Dachauowczycy wypełniając ślubowanie dokonane w obozie koncentracyjnym w Dachau przybywali na to święte miejsce by przez sprawowanie Eucharystii i wspólną kapłańską modlitwę trwać w stałym dziękczynieniu za cudowne ocalenie od niechybnej zagłady. Modlili się oni także za wszystkie ofiary II wojny światowej oraz zanosili stałą intencję o pokój na świecie.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie

Sprawy kościelne i duszpasterskie

Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)

Przegląd bibliograficzny

Andrzej Napiórkowski, Cztery skały. Paweł VI, Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek, Pelplin 2021 – Eugeniusz Sakowicz
Wojciech Góralski, Simulatae nuptiae nullius momenti sunt (D. 23, 2, 30) symulacja zgody małżeńskiej w najnowszym orzecznictwie Roty Rzymskiej na przykładzie wybranych wyroków (2014–2021), Pelplin 2023 – ks. Janusz Borucki
Janusz Mariański, Godność ludzka i wychowanie progodnościowe (refleksje socjologa), Toruń 2022 – Krystyna Leśniak-Moczuk