Zeszyt 1 (680) – tom 179

lipiec/sierpień 2022

SPIS TREŚCI

• Bp Ignacy Dec
  Wyzwania dla Kościoła pierwszej połowy XXI wieku w świetle nauczania św. Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego
  Celem artykułu jest ukazanie najważniejszych wyzwań dla Kościoła I. połowy XXI wieku w świetle nauczania św. Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego. Podstawowym źródłem do sformułowania tych wyzwań w przypadku papieża jest jego List apostolski Novo millennio ineunte (06 I 2001) a w przypadku kard. Wyszyńskiego – jego nauczanie w czasie Wielkiej Nowenny (1957-1966), w roku milenijnym (1966) oraz w Kazaniach Świętokrzyskich (1974-1976). Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza część jest diagnozą kondycji duchowej i kulturowej współczesnego człowieka i świata. W drugiej części przedstawione jest główne lekarstwo na bolączki dzisiejszego świata i Kościoła jakim jest dążenie do świętości, które urzeczywistnia się w odkrywaniu prawdy (przede wszystkim w słowie Bożym), we wzrastaniu w dobru (w dobrym działaniu) i w kontemplacji piękna. W trzeciej części artykułu są zaprezentowane szczegółowe wyzwania i zadania stojące przed Kościołem naszego czasu. Są nimi: gorliwe wypełnianie potrójnej misji otrzymanej od Chrystusa: misji prorockiej, kapłańskiej i królewskiej, następnie: stawianie dobrej diagnozy, podejmowanie dialogu, zaangażowanie w ewangelizację, troska Kościoła o obecność w życiu publicznym, dawanie osobistego świadectwa o Chrystusie.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie
• Bp Ignacy Dec
  Kardynał Stefan Wyszyński i św. Jan Paweł II – przymierze dwóch serc w służbie Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie
  Główny problem artykułu sprowadza się do szkicowego przedstawienia przyjaźni i współpracy dwóch wybitnych hierarchów w dziele prowadzenia Kościoła katolickiego w Polsce po II wojnie światowej: kard. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski i kard. Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej przedstawiona jest droga do zawiązania się przyjaźni i współpracy między tymi hierarchami. W drugiej części ukazana jest powojenna obrona Kościoła i Narodu polskiego przez Prymasa Wyszyńskiego przed ateizmem i laicyzacją, wydatnie wspomagana przez kard. Karola Wojtyłę. W trzeciej części jest mowa o trosce kard. Stefana Wyszyńskiego i św. Jana Pawła II o rodzinę oraz o zdrową miłość do Ojczyzny.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie
• Ks. Sławomir Ropiak
  Liturgiczna duchowość kapłańska bł. Stefana kardynała Wyszyńskiego Prymasa Polski w przesłaniu ze Stoczka Warmińskiego 
  W 1969 roku bł. S. kard. Wyszyński opublikował List do moich kapłanów, w którym podzielił się swym doświadczeniem życia wewnętrznego. Szkice tego trzytomowego przesłania, zwłaszcza pierwsza część, powstały w czasie więzienia Prymasa w Stoczku Warmińskim (1953-1954). S. kard. Wyszyński nauczał, że źródłem życia kapłańskiego i jego tożsamości jest liturgia. Modlitwy zanoszone przez kapłana zarówno podczas Mszy świętej, jak i Liturgii godzin są skierowane do Boga Ojca przez Jezusa Chrystusa w jedności Ducha Świętego. Całe kapłańskie życie w relacji do Boga jest wyrazem trynitarnej integralności wiary katolickiej, jej wyznawaniem i najgłębszym motywem gorliwego duszpasterstwa. U podstaw duchowości kapłana leży jego osobista relacja miłości do Jezusa Chrystusa. Tajemnica kapłaństwa zapoczątkowana w Nazaret została ujawniona na Kalwarii. Najświętsza Maryja Panna, to Matka na drodze kapłańskiego życia i w ofiarnym przeżywaniu Eucharystii, gdyż obecna jest w misterium Chrystusa i Kościoła.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie
• Łukasz Paweł Kołodziejczak
  Błogosławiony Michał Kozal Biskup i Męczennik w tekstach Mszału rzymskiego Pawła VI i Liturgii godzin 
  Tematem analizy teologiczno-liturgicznej niniejszego artykułu są teksty formularza mszalnego ze wspomnienia błogosławionego Michała Kozala, biskupa i męczennika, zawarte w Mszale Rzymskim Pawła VI. Autor pochylając się nad tekstami euchologijnymi zastosował metodę analizy hermeneutycznej, by ukazać bogactwo treści zawarte w oracjach. Studiowane teksty nie są mozaiką teologiczno-biblijnych terminów, ale żywym świadectwem wiary Kościoła. Ukazują biskupa Michała jako wielkiego czciciela Eucharystii, obdarzonego heroicznym męstwem w obronie wolności Kościoła.
  Zatrzymanie się nad euchologią mszalną pozwala na lepsze zrozumienie tajemnicy Eucharystii i pomaga wiernym owocnie uczestniczyć w życiu sakramentalnym Kościoła.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie

Studia i refleksje

• Ks. Marcin Szlesiński
  Dlaczego ludzkie serce staje się nieprawe i zatwardziałe? Grzechy główne, jako przyczyna zła moralnego w człowieku
  Artykuł omawia zagadnienie zatwardziałości serca w odniesieniu do grzechów głównych. Szczegółowo analizuje strukturę poszczególnych grzechów: pychy, chciwości, nieczystości, lenistwa, gniewu, zazdrości, nieumiarkowania w jedzeniu i piciu, by doprowadzić do konkluzji, iż trwanie w nich prowadzi do zatwardziałości serca. Skutkuje ono trwałym odrzuceniem łaski uświęcającej. Człowiek jako wybrany, przyjęty z miłością i wiernością Boga, straciwszy łaskę poprzez swoją niewierność, nie może już być taki, jaki był poprzednio. Ludzka egzystencja odbywa się w ciągłej ucieczce przed Bogiem i Jego miłością.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie
• Ks. Kazimierz Tuszyński
  Ideologia postępu w walce z objawieniami i wizerunkami maryjnymi
  Zapoczątkowany w epoce rewolucji francuskiej wpływ na politykę i życie społeczne ideologii masońskiej inspirował również dziewiętnasto- i dwudziestowieczne ogólnoeuropejskie „wojny o kulturę”, dla których katolicyzm był głównym wrogiem wolności, ostoją przesądu i nietolerancji.
  Jednym z przejawów takiej postawy było zachowanie władz i elity wobec objawień maryjnych w Lourdes w 1858 r. By zdezawuować samo wydarzenie i dziewczynę, której objawiła się Matka Boża, prasa będąca na usługach masonerii drukowała paszkwile, a masońskie władze regionu rozpoczęły prześladowania administracyjne. Długotrwała nagonka prasowa prowadzona na łamach francuskich i europejskich periodyków masońskich, przedstawiająca objawienia jako sfingowane a dokonujące się na oczach wielu świadków uzdrowienia jako nieistniejące, przyniosła odwrotny od zamierzonego skutek – zachęciła czytelników z odległych stron do przyjazdu do Lourdes. Propaganda straciła impet, gdy w 1906 r. 346 francuskich lekarzy potwierdziło istnienie cudownych uzdrowień.
  Analogiczne działania masoneria podjęła wobec objawień Matki Bożej w Fatimie. Wcześniej już w Portugalii zlikwidowano zakony, usunięto religię ze szkół, krzyże i symbole religijne z miejsc publicznych, skonfiskowano majątek kościelny, wygnano biskupów a posiadanie różańca zagrożone było karą więzienia. Loże masońskie organizowały i finansowały antykatolickie bojówki siejące terror i napadające na kościoły.
  Po rozpoczęciu objawień w 1917 r. inspirowana przez masonerię prasa oskarżyła Kościół katolicki o sfingowanie tego zdarzenia a dzieci, którym objawiła się Matka Boża były przesłuchiwane i zastraszane. Obserwowany przez kilkadziesiąt tysięcy osób „cud słońca”, który doprowadził do wielu nawróceń, został przez propagandę uznany za kościelny spisek. Prześladowania katolików trwały w Portugalii do upadku republiki w 1926 r.
  Mimo porażek poniesionych w walce z objawieniami maryjnymi, inspiratorzy „wojen o kulturę” kontynuowali próby wyeliminowania Kościoła i religii z życia publicznego. Nowych narzędzi dostarczyła tzw. Szkoła Frankfurcka posługująca się teoriami Freuda i proklamująca cywilizację bezrepresyjną, w której nastąpi „uwolnienie Erosa”. W miejsce naturalnych autorytetów neomarksizm wprowadził nowe: ruch polityczny LGBT oraz ideologię gender. Był to projekt inżynierii społecznej zdecydowanie bardziej radykalny niż projekt sowiecki. Z zanegowania natury ludzkiej wynikało, że płciowość człowieka nie jest determinowana biologią, ale osobistą decyzją i wolnym wyborem, co otwierało drogę do promocji homoseksualizmu, transseksualizmu, tzw. związków partnerskich czy innych dewiacji.
  Kościół katolicki zdecydowanie przeciwstawia się tego rodzaju herezji antropologicznej i przestrzega przed jej niezwykle groźnymi skutkami – destrukcją jednostek i relacji międzyludzkich, co w konsekwencji prowadzi do zapaści cywilizacyjnej i stoczenia się w barbarzyństwo i totalitaryzm. Przykładem współczesnej barbaryzacji są m.in. przypadki profanacji wizerunku Matki Bożej Częstochowskiej. W miejsce złotego nimbu wokół głów Madonny i Dzieciątka Jezus wstawiono „tęczowy” symbol ruchu LGBT, co spełnia kryterium obrazy uczuć religijnych, gdyż ruch ten afirmuje zachowania i postawy sprzeczne z nauczaniem Kościoła katolickiego. Aktywistki LGBT, które wykonały taki wizerunek a następnie rozkleiły go m.in. na śmietniku i przenośnej toalecie, zostały przez sąd uniewinnione.
  Wyjaśnienie motywów opisanych wyżej poglądów i zachowań można znaleźć w pismach ideowego protoplasty neomarksistów – Karola Marksa, który doktrynę walki z religią łączył z satanizmem.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie
• Ks. Janusz Mariański
  Religijność współczesna w różnych kontekstach społecznych
  Religijność z socjologicznego punktu widzenia traktujemy jako konstrukt społecznego komunikowania się, jako proces indywidulany i zbiorowy zarazem. W zmieniających się kontekstach społeczno–kulturowych ulega przekształceniom religijność w jej aspektach świadomościowych i behawioralnych. . Obok religijności kościelnej kształtuje się w rzeczywistości społeczno–kulturowej religijność zdystansowana wobec Kościoła (religijność selektywna), religijność zindywidualizowana, religijność pozakościelna i nowa duchowość bez religii i Kościoła. Religijność rozważana z perspektywy socjologicznej jest traktowana jako zjawisko społeczne o wymiarach ludzkich.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie
• Zofia Hanna Kuźniewska
  Opieka Kościoła w Polsce nad osobami niepełnosprawnymi do XVIII w.
  W niniejszym opracowaniu opisano stosunek do osób niepełnosprawnych na tle dziejów na świecie i w Polsce, biorąc pod uwag e aspekt etyczny i społeczny, obejmując miejsce, jakie niepełnosprawni zajmowali w ówczesnych społeczeństwach oraz różne sposoby rozwiązywania problemu niepełnosprawności. Ukazana postawa Chrystusa i pierwszych chrześcijan zmieniła tradycyjne w kulturach starożytnych traktowanie niepełnosprawności w kategoriach kary boskiej. Rozwój chrześcijaństwa spowodował stopniowe rozszerzanie się idei miłosierdzia. Opieka nad niepełnosprawnymi opierała się wtedy głównie na dobroczynności. Zasadnicze znaczenie miała tu działalność Kościoła wspieranego następnie przez państwo oraz osoby prywatne.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie
• Piotr Koprowski
  Idea śmierci w myśli Zygmunta Krasińskiego i jej konteksty europejskie
  W artykule przedstawiono kilka uwag i refleksji na temat idei śmierci w myśli Zygmunta Krasińskiego i jej europejskich kontekstów. Krasiński, romantyk – katastrofista, przedstawił bogaty, wewnętrznie zróżnicowany wachlarz obrazów, motywów różnorako rozumianej klęski, destrukcji, konania. Można mówić o charakterystycznej dlań obsesji śmierci, słabnącej bądź nasilającej się w zależności od indywidualnego samopoczucia i uwarunkowań zewnętrznych, związanych m. in. z sytuacją społeczno-polityczną w Europie i na ziemiach polskich. Fakt istnienia w myśli Krasińskiego tematyki śmierci był uzasadniony również ideowymi związkami twórcy z tym odłamem europejskiej filozofii i literatury przełomu XVIII i XIX w., który przyniósł niespotykane wcześniej, ogromne natężenie zjawisk końca, przełomu, cierpienia, wszystkiego, co ściśle łączyło się z kresem doczesnego życia.

  Pokaż streszczenie

  Ukryj streszczenie

Sprawy kościelne i duszpasterskie

• Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)

Przegląd bibliograficzny

• Karol Dębiński, Z przeżytych lat… Pamiętniki z lat 1867–1915, oprac. J.R. Marczewski, Lublin 2021
  – ks. Edward Walewander
• Czesław Ryszka, Wiara i ofiara. Życie, dzieło i epoka św. Maksymiliana Marii Kolbego, Kraków 2021
  – ks. Tomasz Kaczmarek
• Maciej Szczepaniak, Msza św. w mediach. Źródła do dziejów Kościoła, Poznań 2021
  – ks. Henryk Sławiński
• Wojciech Góralski, Iudicis est ius dicere… Wykluczenie nierozerwalności małżeństwa
  (kan. 1101 § 2 KPK) w najnowszym orzecznictwie Roty Rzymskiej (2018–2021), Pelplin 2022
  – ks. Janusz Borucki
• Święty Tadeusz Juda w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna, red. K. Parzych-Blakiewicz, E. Marta Mączka, S. Mikołajczak, Olsztyn 2020
  – Eugeniusz Sakowicz
• Janusz Serafin, Wojciech Zagrodzki, Eucharystia krok po kroku. Przewodnik po obrzędach mszy św., Kraków 2021
  – Eugeniusz Sakowicz