lipiec – sierpień 2021
SPIS TREŚCI
- Marek Marczewski
Wprowadzenie
- Paweł Skrzydlewski
Kobieta i jej rodzicielstwo z perspektywy filozofii realistycznejW artykule podjęto się omówienia filozoficznego rozumienia kobiety, a także rodzicielstwa kobiety, związanego z personalistycznym ujęciem człowieka, odwołującego się głównie do rozważań św. Tomasza z Akwinu. Autor dowodzi, że współczesna, szeroko pojęta kultura, generalnie narażona jest na błędne pojmowanie ludzkiej płciowości i samej kobiecości, gdzie płciowość jest sprowadzana do jakiegoś dowolnego i zmiennego konstruktu człowieka, pokierowanego przede wszystkim hedonistycznymi zachciankami. Podejście to niszczy autentyczne rodzicielstwo kobiety. Takie ujęcie płciowości człowieka, związanie kobiecości jedynie z funkcją i konstruktem kulturowym, jest zdaniem Autora niewłaściwe i destrukcyjne dla najważniejszego ludzkiego kręgu życia jakim jest rodzina. Autor na przykładzie analizy postulatów i ideowych założeń zawartych w Konwencji Stambulskiej z 2011, dowodzi, że błędne rozumienie płciowości, jaki samej kobiecości, ma swe źródło w filozofii nowożytnej, głównie marksistowskiej, głoszącej naturalizm, materializm oraz relatywizm. Rozumienie to stoi w sprzeczności z prawdą o człowieku, chrześcijańską tradycją i formą życia, przesłaniem Ewangelii. Zdaniem Autora współczesna kultura potrzebuje powrotu nie tylko do realistycznego rozumienia człowieka, ale także do przyjęcia prawdy o wielkiej godności rodzicielstwa kobiety. - Marek Marczewski
Macierzyństwo Maryi: teologia matkiW pedagogii Ruchu Światło-Życie, która została określona jako pedagogia Nowego Człowieka, wzorcami osobowymi młodzieży stali się Chrystus Sługa i Jego Niepokalana Matka, Służebnica Pańska. Ideały te zostały przeciwstawione postmodernistycznemu modelowi człowieka, którego sprowadzono do człowieka zdezintegrowanego, konsumpcyjnego, wyczynowego, zniewolonego i zmanipulowanego. W Chrystusie – Nowym Człowieku, znajduje się ostateczne, normatywne kryterium osądu błędnych dróg człowieka i uzasadnienie jego pozytywnego ideału, a także dana jest człowiekowi moc, moc konstytuująca zasadniczą możliwość przemiany, nawrócenia i wyzwolenia, moc ku zrealizowaniu Nowego Człowieka. Mocą tą jest udzielony człowiekowi Duch Święty, właściwy wychowawca Nowego Człowieka w człowieku. Nowy Człowiek to osoba, która realizuje się w służbie i poprzez służbę na wzór Matki Chrystusa: »Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według twego słowa« (Łk 1, 38)”, a także na wzór Kościoła, który dziś odnajduje się w znaku służby: „A jak Chrystus dokonał dzieła odkupienia w ubóstwie i wśród prześladowań, tak i Kościół powołany jest do wejścia na tę samą drogę, aby udzielać ludziom owoców zbawienia” (KK 8).
Maryja jest dla nas najdoskonalszym wzorem tego oddania się Chrystusowi i wskazuje, jak należy to służebne oddanie realizować. Dlatego pedagogia Nowego Człowieka nazywa się też personalistyczno-maryjną koncepcją wychowania. Jej macierzyństwo posiada znamię empiryczne, jest faktem społecznym, jest faktem religijnym, osobowym i posiada wymiar mistyczny i alegoryczny, czyniąc z każdego ochrzczonego matkę Słowa wcielonego (Mk 3, 31; por. Mt 12, 50). - Danuta Opozda
Matka w procesie wychowania syna – zarys refleksji między uniwersalnością a specyfikąCelem artykułu jest podjecie refleksji nad udziałem matki w wychowaniu syna z uwzględnieniem ogólnych wskazań i przykładów wąskich zjawisk i badań. Zasygnalizowano także filozoficzno-teologiczny kontekst w opisie tych zagadnień. W artykule wskazano, że podstawą kształtującej się specyfiki relacji wychowawczej i znaczenia udziału matki w wychowaniu syna są pewne cechy i prawidłowości ogólne i uniwersalne atrybuty rodzicielstwa. Wpływ ma również kontekst socjokulturowy promujący różne modele rodzicielstwa i macierzyństwa oraz zindywidualizowane predyspozycje i podmiotowe właściwości matek i synów. W dalszej części przedstawiono przykłady wychowawczego udziału matki z perspektywy jej postaw rodzicielskich. - Marek Babik
Konsekwencje wychowawcze jakości relacji między matką a ojcem dziecka. Perspektywa aksjologicznaCelem artykułu jest teoretyczne zarysowanie konsekwencji jakości relacji pomiędzy matką a ojcem dziecka w perspektywie aksjologicznej. Opracowany materiał składa się z trzech części. W pierwszej poddano ocenie niektóre zagadnienia terminologiczne związane z stosowaniem pojęcia relacja małżeńska. Następnie zwrócono uwagę na aksjologiczne aspekty jakości relacji rodzicielskich opisując je w nurcie subiektywistycznym i odnosząc ją do trzech podstawowych wartości: prawdy, dobra i wolności. Całość zamyka refleksja dotycząca konsekwencji wychowawczy jakości relacji rodzicielskich z aksjologicznej perspektywy. - ks. Janusz Mariański
Przekaz wartości moralnych w rodzinieRodzina jako konkretna wartość traci nieco na znaczeniu. Rodzina tradycyjna nie jest jedyna formą życia wspólnego ludzi. Tylko około dwie trzecie młodzieży szkół średnich planuje w przyszłości zawrzeć formalny związek małżeński (większość z nich aprobuje ślub kościelny). Młodzież z małych miast sytuuje się w tej sprawie pomiędzy młodzieżą mieszkającą na wsi i w wielkich miastach. Mimo że młodzi ludzie uważają rodzinę za jedną z najważniejszych wartości, jej założenie jednak odkładają na później, bo wcześniej zabiegają o ugruntowanie pozycji zawodowej i statusu majątkowego. Uwzględniając doświadczenia wyniesione z rodzin pochodzenia, można powiedzieć, że ponad połowa badanych uczniów szkół średnich wychowuje się w korzystnych warunkach zapewnionych im przez rodziców (czują się kochani i rozumiani). Od atmosfery domu rodzinnego i stosowanych w nim metod wychowawczych zależy to, jak układają się relacje pomiędzy rodzicami i dziećmi, czy dzieci znajdują w nich opiekę i oparcie. W około trzeciej części rodzin albo jest za mało miłości albo zrozumienia problemów młodzieży. W ponad co dziesiątej rodzinie młodzież ucząca się w szkołach średnich traktuje dom jako sypialnię albo jadłodajnię. Badana młodzież szkolna w większości pozytywnie ocenia atmosferę panującą w ich domach. Negatywne doświadczenia, świadczące o „skłóceniu” polskich rodzin, ma mniejszość ankietowanych (co najwyżej około 30%). Stosunki wewnątrz rodzinne są bardziej pozytywnie oceniane na linii matka – dzieci niż ojciec – dzieci. Relacje z rodzeństwem zajmują pozycję pośrednią. Jeżeli nawet rodzina pozostaje w dalszym ciągu bardzo ważną instancja przekazu wartości i norm, to równocześnie nasilają się procesy dissensu aksjologicznego między rodzicami i dziećmi. W świetle dotychczasowych badań empirycznych wydaje się uzasadniona teza o powolnym narastaniu na przełomie wieków sił odśrodkowych w rodzinie, przejawów i w przekazie wartości.
Studia i refleksje
- Ks. Jerzy Grodzki
Nastawienie konsumpcyjne a nadrzędność wartości osobowych rodziny w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego i papieża Jana Pawła IIEkonomizm konsumpcyjny to styl gospodarowania, którego głównym celem jest rozwijanie dążności spożywczych człowieka, a niekiedy ograniczenie jego zainteresowań, zadań i ambicji tylko d wzrostu konsumpcji, często indywidualnej. Jest to myślenie liberalistyczne XIX wieku, które w życiu moralnym, społecznym i politycznym reprezentował tak zwany kapitalizm i duch własnościowy. Nastawienie konsumpcyjne zniewala kraje, narody, rodziny, pojedyncze osoby, każdego w swoim, chociaż odmiennym zakresie, niezależnie od wyznawanej ideologii filozoficznej, ekonomicznej czy politycznej. „Bogacić się za wszelką cenę”, „więcej mieć niż być” – to postawy konsumpcyjne wnikające głęboko w mentalność nawet za cenę podeptania godności osoby ludzkiej. Następuje wówczas rozbicie wartości osobowych takich jak: prawda, wolność, odpowiedzialność, sprawiedliwość, miłość do Boga i drugiego człowieka, rodziny, narodu.
Kardynał Stefan Wyszyński i papież Jan Paweł II nastawienie konsumpcyjne postrzegają jako błąd mentalny, który nie ma ścisłego związku z konkretnym systemem gospodarczym. Widzą w konsumpcjonizmie siłę destrukcyjną i stawiają go na równi z laicyzacją. Konsumpcyjny styl życia to zagubienie metafizycznej perspektywy, utrata tęsknoty za Bogiem w wyniku narcystycznego uwielbienia i obfitości oferowanych środków. Rozdźwięk pomiędzy wiarą chrześcijańską a codziennym nastawionym na konsumpcję życiem to jedna z poważniejszych nieprawidłowości naszych czasów. - Zofia Hanna Kuźniewska
Wychowanie bez przemocy w procesie resocjalizacji dzieci i młodzieży na przykładzie salezjańskiego systemu prewencyjnego św. Jana BoskoNiniejszy artykuł przedstawia zadania oraz metody wychowania według św. Ks. Jana Bosko. Metoda ta została nazwana w pedagogice systemem prewencyjnym. Zostały tu ukazane zasady i znaczenie tego systemu. Ks. Jan Bosko budując system prewencyjny na podstawie doświadczeń swego życia, wiedział, że trzeba powołać do istnienia taki system wychowania integralnego, aby dzięki któremu wychowanek otrzymał pomoc w rozwoju naturalnym, kulturowym i duchowym. - ks. Jan Kazimierz Przybyłowski; ks. Ireneusz Andrzej Celary
Doświadczenie wiary w polskich rodzinach – analiza z perspektywy Polskiej Misji Katolickiej w NiemczechTematem artykułu jest doświadczenie wiary w polskich rodzinach na emigracji. W artykule zostały wykorzystane niektóre wyniki badań, w których wzięli udział Polacy mieszkający w Niemczech, ale utrzymujący kontakt z duszpasterstwem prowadzonym w Polskiej Misji Katolickiej. Badania zostały przeprowadzone w pięciu Polskich Misjach Katolickich (München, Kassel, Berlin, Hamburg, Dortmund) od 25 listopada do 7 grudnia 2018 roku. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety składający się ze 150 pytań. Celem artykułu było zbadanie, w jaki sposób rodzina wpływa na doświadczenie wiary polskich katolików mieszkających w Niemczech? To pytanie wpisuje się w kontekst zachodzących zmian w tym społeczeństwie multikulti. Z przeprowadzonych badań wynika, że rodzina umożliwia polskim migrantom w Niemczech zakorzenienie w tym, co dawne, mocne, głębokie, a zarazem bliskie i miłe sercu, i daje nadzwyczajną siłę wewnętrzną. Rodzina zapewnia zakorzenienie w polską kulturę narodowo-katolicką i stwarza również optymalne warunki dla ciągłości tradycji, co daje poczucie bezpieczeństwa. Ten proces doświadczenia wiary i kształtowania się tożsamości indywidualnej i narodowej we wspólnocie rodzinnej jest w synergii z Kościołem, który jest gwarancją ciągłości tradycji i kultury. - ks. Henryk Seweryniak
Publicystyka apologijna Macieja Zięby OPZmarły 30 XII 2020 roku fizyk, teolog, publicysta i dziennikarz, działacz „Solidarności” oraz bliski współpracownik św. Jana Pawła II, Maciej Zięba OP, był prekursorem „nowej apologii” w Polsce. W artykule autor analizuje jej podstawowe wymiary „nowej apologii” w jego twórczości publicystycznej. Autor rozumie przez „nową apologię” dokonywaną w aktualnym kontekście czasu, intelektualną i praktyczną obronę cywilizacji euroatlantyckiej, ufundowanej na: chrześcijańskiej koncepcji osoby ludzkiej, szacunku dla praw człowieka, uznaniu naturalnej różnicy płci, niepodważalności małżeństwa między kobietą i mężczyzną i stworzonej przez nich rodziny oraz respektowaniu najwyższej wartości życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci. Podkreśla, że polski dominikanin widział w niej przede wszystkim element pre-ewangelizacji, która powinna wchodzić w spór z diagnozowaną przez św. Jana Pawła II „potężną antyewangelizacją”. Największe zagrożenie Zięba upatrywał w postmodernizmie, który w Polsce przyjął postać „soc-postmodernizmu”. Głównie na łamach tygodnika „Plus Minus”, począwszy od 2015 roku – występował przeciwko „tyranii mentalnej”, reprezentowanej przez niewielkie grono elit, opisywanych przez niego akronimem SAP, od: successfull – agnostic, atheist – progressive. Przejawy tej tyranii widział w: wizji średniowiecza jako „ciemnogrodu”, ideologizacji nauki i dekonstrukcji aksjologicznych fundamentów naszej cywilizacji. Prowadzi ona świat euroatatlantycki do „dysocjacyjnego zaburzania tożsamości”. - ks. Sebastian Krupniewski
Z dziejów Trzeciego Zakonu św. Franciszka przy kościele św. Bartłomieja w PłockuZgromadzenie Trzeciego Zakonu Świętego Ojca Franciszka Serafickiego pod wezwaniem i opieką św. Elżbiety przy parafii św. Bartłomieja erygował w dniu 19 listopada 1921 r., na mocy posiadanych uprawnień i za wcześniejszym zezwoleniem J. E. biskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego, ojciec Viator a Majówka, redaktor pisma „Rodzina Seraficka” i gwardian klasztoru OO. Kapucynów w Warszawie. Wspólnota tercjarzy franciszkańskich istnieje do dziś, a w dniu 19 listopada 2021 r. będzie przeżywać setną rocznicę swego istnienia.
Autor przedstawił w artykule teologiczne przesłania oraz administracyjne zarządzenia zawarte w encyklice Auspicato i Konstytucji Apostolskiej Misericors Dei Filius papieża Leona XIII, w Liście Pasterskim o tercjarstwie biskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego oraz realizację tych wskazań w działaniach podjętych przez ks. kanonika Adolfa Modzelewskiego, proboszcza płockiego, zmierzających do otoczenia troską duszpasterską wiernych, żyjących na co dzień duchem franciszkańskiego ubóstwa, posłuszeństwa i czystości w ramach erygowanego Franciszkańskiego Zakonu Świeckich.
Sprawy kościelne i duszpasterskie
- Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)
Przegląd bibliograficzny
- Stanisław Jankowski, Dariusz Sztuk, Historia zbawienia, Warszawa 2018 – Eugeniusz Sakowicz
- Piotr Paweł Gach, O cierpliwości, Lublin 2019 – Elżbieta Orzechowska
- Helena Popek, Błogosławiona wieś, oprac. i red. L. Popek, Warszawa – Lublin 2020 – ks. Edward Walewander
- Monika Grajewska, Piosenka religijna w duszpasterstwie, Toruń 2020, – ks. Czesław Galek