marzec – kwiecień 2018
SPIS TREŚCI
Studia i refleksje
- Kamil Michaluk
Społecznik i dobry gospodarz? Ideał kapłana w liście pasterskim bp. Walentego BaranowskiegoW społeczeństwie tradycyjnym, stojącym u progu industrializacji, istotna była rola dobrego przykładu, inicjowania przemian oświatowych i pewnych wzorców dobrego gospodarowania. W 2 poł. XIX w. zwłaszcza na wsi ważna była rola kapłana, który nie tylko sprawował sakramenty, ale wskazywał swoim parafianom cnoty, które powinni pielęgnować. Wśród nich znalazły się też takie, które dotykały spraw gospodarczych: pracowitość, wstrzemięźliwość, poszanowanie własności, dbałość o dom i obejście. Szczególny nacisk na taki aspekt posługi kapłańskiej kładł biskup lubelski Walenty Baranowski w swoim jedynym liście pasterskim (1873), który był dla niego jednocześnie programem i swoistym testamentem. Choć jego diecezja nie była wiodącą na ziemiach zaboru rosyjskiego, to swoimi działaniami i nauczaniem dokonał próby określenia roli kleru parafialnego w zmieniających się warunkach społ. – ekonom. Podejmowane przez niego poszukiwania były o tyle ciekawe, że odbywały się w trudnych popowstaniowych czasach, poprzedzających na Lubelszczyźnie industrializację. Sprawę komplikowało położenie samego Kościoła, który za pontyfikatu Piusa IX krytykował liberalizm i socjalizm, ale też poszukiwał nowych form, co zaowocowało choćby początkami katolicyzmu społecznego.
- Ks. Paweł Szczepaniak
Il De Cardinalatu di Paolo Cortesi come esempio della trattatistica sul’allestimento della corte cardinalizia del Cinquecento. („De Cardinalatu” Paolo Cortesi jako przykład traktatu o sposobie wyposażenia dworu kardynalskiego w XVI wieku.)Między XV a XVII wiekiem dochodzi do rozwoju szeroko pojętych traktatów o charakterze pedagogiczno – artystycznym, które nadają kierunek rozwoju kulturalnego dworom europejskim. Również dwór papieski, jako jeden z bardziej znaczących, zdaje się wejść w kontakt z tym typem literatury za sprawą wydanego w 1510 traktatu „De cardinalatu” Paolo Cortesi – protonotariusza apostolskiego. Dzieło zadedykowane papieżowi Juliuszowi II jest zbiorem reguł zachowań, zasad, obowiązków i funkcjonowania dworu kardynalskiego w XVI wieku. Niniejszy artykuł omawia II rozdział zatytułowany „De domo”, poświęcony siedzibie kardynała, która stoi w relacji ze stylem życia purpurata i jego dworu.
- Zbigniew Krajewski
Dialog jako stadium życiaDialog jest jedną z podstawowych form komunikacji. Akcentując poszczególne jego aspekty teoretyk tworzy dość zagęszczone pole ujęć definicyjnych pojęcia „dialog”. Przebicie się przez tę różnorodność semantyczną nie jest działaniem l’art pour l’art (sztuka dla sztuki), ale jest krokiem wstępnym i podstawowym w drodze do pogłębionej samoidentyfikacji osobowej w sytuacji napastliwego rynku idei i opresji poprawności politycznej. Poniższa wypowiedz ma w założeniu wskazanie jaką postać dialogu preferuje określona postawa życiowa oraz jak, i na ile zmiana strukturalna w obrębie samego dialogu wpływa na określoną postawę. Przewodnikami w tym rekonesansie są dwaj wybitni myśliciele chrześcijańscy: Søren Kierkegaard, Jan Paweł II. Pierwszy z wymienionych wskazuje niebezpieczeństwa, drugi… drogę wśród nich. Umiejętność prowadzenia dialogu nie jest tylko warunkiem sine quo non efektywności działań każdego, kto zawodowo zajmuje się pracą z osobami, jak np. nauczyciel czy kapłan ale jest udziałem w stwórczym dziele Boga przez odpowiedzialne kreowanie przestrzeni egzystencjalnej dla pełnej realizacji złożonych weń przez Stwórcę pryncypiów realności i doskonałości.
- ks. Rafał Szprync
Rola kobiety w budowie Kościoła. Antropologiczno-teologiczna refleksja na temat powołania kobiety w świetle nauczania Jana Pawła IIW artykule przedstawiono Jana Pawła II spojrzenie na rolę kobiety w budowie Kościoła. W punkcie wyjścia wskazano na fakt, że wszyscy ludzie na mocy przyjętego chrztu świętego przynależą do Ludu Bożego. Każdy z osobna i wszyscy razem są zobowiązani zgodnie ze swym powołaniem i predyspozycjami do czynnego udziału na rzecz jego rozwoju. Szczególna rola w tym aspekcie przypada kobiecie. Następnie wskazano przykłady postaw kobiet z Nowego Testamentu – Marii, Samarytanki oraz Marty, jako wzorcowych dla każdej kobiety, niezależnie od czasu i miejsca w której przyszło jej żyć. Rezultatem owych Testamentalnych rozważań było wskazanie przez Papieża na macierzyństwo i dziewictwo jako na dwa naczelne powołania każdej kobiety. W zakończeniu zostały przytoczone wypowiedzi Jana Pawła II, z których wybrzmiewa ogromny podziw i wdzięczność dla kobiecego geniuszu, którego te coraz chętniej użyczają na rzecz budowy Kościoła.
- Martyna Strembska-Kozieł
Kobiecość jako wartość i cel w wychowaniu. O podstawach wychowania kobiet w ujęciu Edyty SteinPowyższy artykuł wprowadza w aksjologiczne podstawy wychowania w ujęciu Edyty Stein. Myśl antropologiczna tej filozof stanowi cenne poznawczo pole analiz poświęconych osoby ludzkiej, jej naturze i przeznaczeniu. Opracowanie to, poprzedzone studium nad twórczością tej autorki, ma na celu przybliżenie czytelnikom, choćby w zarysie, problematyki kobiecości jako wartości istotnej zarówno z perspektywy teorii, jaki i praktyki wychowawczej.
- Petro Balog OP
Wykorzystanie idei eschatologicznych Joachima z Fiore oraz Tomasza z Akwinu przez Jürgena MoltmannaIdee Joachima z Fiore inspirowały wielu myślicieli w ciągu wieków, aż do naszych dni. Jednym z takich całkowicie zainspirowanych tymi ideami jest niemiecki teolog Jürgen Moltmann. Bierze on od opata z Kalabrii ideę trójpodziału historii zbawienia na trzy epoki, zgodnie z liczbą Osób Trójcy Świętej. Przy tym krytykuje Tomasza z Akwinu za jego niezrozumienie idei Joachima z Fiore i pozbawienie historii zbawienia dynamizmu eschatologicznego. Jeżeli nie koncentrować się na chronologii, lecz na teologii i właśnie w tym kluczu rozpatrywać idee eschatologiczne Joachima z Fiore, czy też Jürgena Moltmanna, a okresy w historii rozumieć też bez przywiązania do konkretnych dat, to w sumie da się pogodzić te idee z poglądami Tomasza z Akwinu, a eschatologię Moltmanna z eschatologicznym oczekiwaniem Kościoła.
Sprawy kościelne i duszpasterskie
Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)
Przegląd bibliograficzny
- Andrzej Suski, Rękopiśmienne Mszały przedtrydenckie. Katalog sumaryczny, Toruń 2017 (Fontes scrutari, II) – ks. Jerzy Stefański
- Ireneusz Mroczkowski, Etos miłosierdzia a wierność małżeńska. Moralne dylematy osób żyjących w związkach niesakramentalnych w świetle adhortacji „Amoris laetitia” papieża Franciszka, Płock 2017 – ks. Artur Niemira
- Monika A. Komsta, Temistiusz. Zmierzch psychologii perypatetyckiej, Lublin 2016 – ks. Rafał Szprync
- Stanisław Kowalczyk, Rozważania w kręgu słowa Bożego, Lublin – Sandomierz 2017 – ks. Zdzisław Pawlak
- Grzegorz Łęcicki, Antymatki nadopiekuńcze, toksyczne, zaborcze w rzeczywistości realnej oraz w narracjach filmowych, Warszawa 2017 – Eugeniusz Sakowicz
- Informacje dla autorów
