wrzesień – październik 2016
SPIS TREŚCI
- KS. JACEK STEFAŃSKI – Dwaj synowie Dawida i dwie świątynie: dom świętego Józefa jako przejście od Świątyni Jerozolimskiej do świątyni katolickiej
W Nowym Testamencie tylko Pan Jezus i święty Józef są nazwani „synem Dawida”. Historycznie, jeszcze zanim ten tytuł nabrał właściwości mesjańskich, odnosił się przede wszystkim do króla Salomona, który pozostał w świadomości ludu Izraela mądrym budowniczym pierwszej Świątyni żydowskiej. Rola Salomona w odniesieniu do wzniesienia tej Świątyni rzuca światło na rolę świętego Józefa nie tylko względem domu Bożego w Jerozolimie, ale również w relacji do Chrystusa, który zaczyna mieszkać w domu swojego Opiekuna za pośrednictwem brzemiennej Najświętszej Maryi Panny wprowadzonej tam przez Józefa. W ten sposób dom Świętej Rodziny w Nazarecie staje się nową Bożą Świątynią, gdzie Oblubieniec Matki Bożej pozostaje Opiekunem. Podobnie można powiedzieć, że Józef staje się Opiekunem każdej katolickiej świątyni, gdzie to właśnie on przypomina nam o prawdziwej obecności Pana w Najświętszym Sakramencie w tabernakulum. Ze względu na tę obecność świątynia katolicka staje się domem Bożym w pełnym znaczeniu tego słowa, a to z kolei wymaga, aby tabernakulum zostało usytuowane w miejscu centralnym w świątyni nie tylko w sensie teologicznym, ale również architektonicznym, podobnie jak miejsce Świętego Świętych w Świątyni Jerozolimskiej.
- O. ADAM JÓZEF SOBCZYK MSF – Misyjny wymiar świętości według Drugiego Listu do Tymoteusza
Misyjny wymiar świętości według 2 Tm opiera się na kilku zasadniczych elementach. Pierwszym z nich jest nieustanne głoszenie Chrystusa, które Autor listu porównuje z ciężką pracą herolda Ewangelii, żołnierza, atlety i rolnika. Kolejnym jest wewnętrzne zjednoczenie z Chrystusem, które odzwierciedla się w gorliwości w znoszeniu prześladowań. Taka postawa prowadzi do większego zaangażowania w sprawy Kościoła, polegającego między innymi na trosce o zbawienie dusz i umiłowaniu Kościoła, tak jak Chrystus. Istotne jest również świadectwo życia misjonarza, który służbę u Chrystusa traktuje jako szczególne wyróżnienie i zobowiązanie do zachowania świętości.
- JERZY TUPIKOWSKI CMF – Emergentyzm metafizyki Alfreda N. Whiteheada
Zarysowana przez A.N. Whiteheada, z wyraźnymi akcentami emergentyzmu, procesualistyczna interpretacja rzeczywistości przedstawia ją i wyjaśnia jako organiczne pole niepoliczalnej ilości bytów aktualnych, zwanych także aktualnymi zaistnieniami, bądź zdarzeniami, które wchodzącą w ścisłe relacje z wszystkimi innymi elementami świata i ostatecznie są konstytuowane przez idealne przedmioty wieczne. Byt aktualny, jako podstawowa kategoria metafizyczna, ze swej natury cechuje się zdolnością autokreacji. Otrzymując w procesie konkretyzacji wciąż nowe formy otwarte na wielorakie ontyczne ujęcia i czucia, permanentnie się zmienia. Konstytuowany przez następujące po sobie fazy rozwoju aktualny byt jest pierwotnym budulcem rzeczywistości pojmowanej jako harmonijny i racjonalny organizm. Osnową takiej struktury kosmosu jest proces, ciągłe stawanie się, postęp zmierzający do realizacji wciąż nowych form.
- O. ARKADIUSZ MIROSŁAW CZAJA OFM – Podstawy prawne dotyczące piątku jako dnia pokuty
Piątek należy do dni pokuty i posiada szczególne znaczenie w duchowości każdego chrześcijanina, ponieważ ściśle łączy się z modlitwą, praktyką pokutną i odnową życia duchowego. Na podstawie prawa Bożego i kościelnego katolicy są zobowiązani w piątek czynić pokutę. Przestrzeganie norm prawa kanonicznego dotyczącego pokuty czynionej w piątek, zarówno wspólnotowo, jak i indywidualnie, jest wyrazem współdziałania z całym Kościołem, dlatego katolik powinien podejmować częste akty umartwienia i modlitwy. Piątek posiada szczególne znaczenie w duchowości każdego wiernego. Jedną z form modlitwy, praktykowanej jest Droga Krzyżowa, należąca do najbardziej rozpowszechnionych i zalecanych w całym Kościele nabożeństw. Chrześcijanie już w pierwszych wiekach pielgrzymowali do Jerozolimy, by modlić się na tych świętych miejscach. Oprócz Drogi Krzyżowej szczególne znaczenie ma nabożeństwo pasyjne Gorzkich Żali, odprawiane, oprócz niedziel w okresie Wielkiego Postu, także w Wielki Piątek. Nabożeństwo to jest połączone z adoracją Najświętszego Sakramentu Eucharystii umieszczonego w Bożym Grobie. Każdy piątek ma charakter pokutny, dlatego w tym dniu powinno się pamiętać szczególnie o modlitwie i poście jakościowym. W literaturze naukowej brak jest pełnych opracowań związanych z piątkiem jako dniem pokuty, dlatego opracowanie to, miało nie tylko na celu przedstawienie w znaczeniu prawnym jednego z rodzajów czasów świętych, lecz także włączyć się w dyskusję na ten temat.
- KS. JÓZEF DĘBIŃSKI – Działalność duchowieństwa włocławskiego w czasie I wojny światowej (1914–1918)
Duchowieństwo Włocławka i okolic od początku działań wojennych zajęło aktywną postawę wobec zaistniałej sytuacji. Księża weszli w skład utworzonego Komitetu Obywatelskiego, a później Magistratu. Aktywnie angażowali się w działalność towarzystw dobroczynnych. Biskup kujawski-kaliski w swoich listach pasterskich wzywał wiernych do modlitwy w intencji ojczyzny, ale także zachęcał do angażowania , w sposób roztropny, do walki z okupantem. Jedyną gazetą codzienną na Kujawach wschodnich po wybuchu wojny, która budziła ducha narodowego, były „Ostatnie Wiadomości”. Nie ulega wątpliwości, że jeżeli w tak trudnym okresie doszło w 1914 r. do rozpoczęcia roku szkolnego we Włocławku, to niewątpliwie dzięki trosce biskupa Stanisława Zdzitowieckiego, ale także nauczycieli oraz wybitniejszych obywateli Włocławka. Ordynariusz kujawsko-kaliski zdecydował również, aby w nowym roku 1915 cała diecezja została poświęcona Najświętszemu Sercu Jezusowemu. Wielkim ciosem dla kościołów włocławskich w ostatnim okresie wojny była częściowa rekwizycja ich wyposażenia, m.in. z katedry zdjęto cztery dzwony. Zapewne napięta i niepewna sytuacja na froncie, ale i w samym Włocławku, a także niezłomna postawa duchowieństwa spowodowała ożywienie uczuć religijnych i patriotycznych wśród mieszkańców Włocławka i aktywnego ich udziału w zmuszeniu Niemców do opuszczenia
miasta (12 XI 1918 r.).
Studia i refleksje
- KS. ZENON GÓRA – Sakrament pokuty i pojednania w nauczaniu katechetycznym
Katechizm Kościoła Katolickiego poucza: „Ci zaś, którzy przystępują do sakramentu pokuty, otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i równocześnie dostępują pojednania z Kościołem, któremu, grzesząc, zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością, przykładem i modlitwą” (KKK 1422). Stąd też ważna jest katecheza dotycząca tegoż sakramentu. W niniejszym opracowaniu zwrócono uwagę na zasadnicze treści, które w istotny sposób mogą urozmaicić, a przez to przyczynić się do uatrakcyjnienia katechetycznego nauczania o sakramencie pokuty i pojednania. Podkreślony zatem został wymiar historyczno – biblijny związany z wydarzeniem pokuty i pojednania. Nie bez znaczenia w katechezie jest wyjaśnienie poszczególnych znaków i symboli nierozerwalnie związanych z sakramentem. Odpowiednio przygotowana i prowadzona katecheza dotycząca jednego z sakramentów uzdrowienia może w wydatny sposób przyczynić się do uatrakcyjnienia o jego nauczaniu w katechezie szkolnej i pozaszkolnej.
- KS. SYLWESTER BRZEŹNY – Teologia posługi diakonatu stałego po Soborze Watykańskim II
Od czasów Apostołów diakonat ma stałe miejsce w praktyce Kościoła. Biblijny opis ustanowienia „siedmiu”, zamieszczony w Księdze Dziejów Apostolskich, był przez Ojców Kościoła widziany jako ustanowienie diakonatu. Już w okresie Ojców Apostolskich diakonat posiada duże znaczenie. Posługa ta ma swoje źródło w Chrystusie – Słudze. Zadaniem diakonów jest nieść pomoc człowiekowi oraz sprawować posługę dla wspólnoty w czasie sprawowania Najświętszej Ofiary. Od Soboru Trydenckiego aż do II Soboru Watykańskiego diakonat widziany był wyłącznie jako etap formacyjny i stopień przejściowy do święceń prezbiteratu, a więc zamknięty w środowisku seminaryjnym. Wraz z II Soborem Watykańskim rozpoczął się nowy etap w historii diakonatu stałego. Jest to okres odnowy. Prowadził on przez kolejne elementy prawne i teologiczne, które na podstawie historii Kościoła miały zarysować relację: diakon, prezbiter, biskup. Aby te zamierzenia wprowadzenia diakonatu stałego doszły do skutku, należało wcześniej w sposób klarowny określić tożsamość diakona, miejsce w hierarchii święceń oraz przedstawić jego więź z Chrystusem, do posługi któremu zostaje wyświęcony, co stara się ukazać niniejszy artykuł.
- KS. PAWEŁ KUCIA – Rola kapłana w procesie wychowania w duszpasterstwie akademickim
Autor artykułu podjął się ukazania roli kapłana w procesie wychowania młodzieży studiującej w duszpasterstwie akademicki. Punktem wyjścia dokonanej refleksji jest powszechność wychowania towarzyszącego rodzajowi ludzkiemu od samego początku jego istnienia oraz misja i cel funkcjonowania duszpasterstwa akademickiego. Twórca dokonuje analizy wymagań, które towarzyszą osobie duszpasterza akademickiego przy pomocy recepcji nieopublikowanych dotąd maszynopisów legendarnego wrocławskiego duszpasterza akademickiego, sługi bożego ks. Aleksandra Zienkiewicza.
Sprawy kościelne i duszpasterskie
- Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)
Przegląd bibliograficzny
- Ignacy Dec, Być solą ziemi, cz. 1: Homilie i rozważania z pierwszego kwartału roku 2013; cz. 2: Homilie i rozważania z drugiego kwartału roku 2013, Świdnica 2015 (Siejba słowa, t. 33–34) – ks. Stanisław Kowalczyk
- Ksiądz Bosko w wypowiedziach papieży, cz. 1–2, red. i oprac. S. Chrobak, Warszawa 2014–2015 – Eugeniusz Sakowicz
- Alojzy Szudrowicz, Szpital św. Barbary w Kcyni, Kcynia 2016 – ks. Łukasz Krucki
- Sylwester Jaśkiewicz, Ukazywać światu Chrystusa. Wywiad z kardynałem Zenonem Grocholewskim, Poznań 2015 – bp Ignacy Dec
- Peryferie wiary wyzwaniem dla Kościoła, red. W. Przygoda, M. Fiałkowski, Lublin 2015 – ks. Dariusz Lipiec
- Ignacy Dec, Wierzę w Syna Bożego, cz. 1: Homilie i rozważania z pierwszych czterech miesięcy roku 2014; cz. 2: Homilie i rozważania z maja i czerwca roku 2014, Świdnica 2016 (Siejba słowa, t. 37–38) – ks. Stanisław Kowalczyk
- Wczoraj i dziś duszpasterstwa polskiego w Niemczech 1945/2015 (Gestern und heute der polnischen Seelsorge in Deutschland 1945/2015), red. S. Budyn, Hannover 2016 – ks. Wiesław Przygoda
