MARZEC – KWIECIEŃ 2014 r.
SPIS TREŚCI
- Wprowadzenie – Eugeniusz Sakowicz
- KS. JÓZEF GRZYWACZEWSKI – Małżeństwo chrześcijańskie na tle kultury antycznej
Artykuł dotyczy małżeństwa w okresie starożytności. Punktem wyjścia jest przypomnienie, że chrześcijańska koncepcja małżeństwa opierała się na nauce Pisma świętego Starego i Nowego Testamentu, a życie rodzinne przebiegało w środowisku nacechowanym kulturą grecką i rzymską. Teologowie podkreślali jedność i nierozerwalność związku małżeńskiego. Sami zaś małżonkowie wystawieni byli na trudności typowe dla starożytności. Autor sygnalizuje niektóre z nich w oparciu o świadectwo Salwiana z Marsylli. W zakończeniu stwierdza, że w każdej epoce życie rodzinne wystawione było na próbę i w każdej epoce podejmowano trud, aby zaradzić bolączkom społecznym. W naszych czasach, podobnie jak u początków Kościoła, pomimo przeciwności, są ludzie, którzy nie szczędzą wysiłku, by ich małżeństwa i rodziny funkcjonowały zgodnie z zasadami wiary chrześcijańskiej.
- KS. MAREK DZIEWIECKI – Kapłan wobec małżeństw w kryzysie
Małżeństwo to pierwsze powołanie człowieka. Los Kościoła i całej ludzkości zależy bowiem najbardziej od tego, co dzieje się między mężem a żoną, a w konsekwencji między rodzicami a dziećmi. Powołaniem kapłana jest solidne przygotowanie narzeczonych do zawarcia sakramentu małżeństwa, a także pomaganie małżonkom i rodzicom, by do śmierci byli wierni zobowiązaniom, jakie płyną ze złożonej przez nich przysięgi małżeńskiej. W obliczu małżonków w kryzysie kapłan powinien pomagać małżonkom opuszczonym, by trwali w wierności małżeńskiej, a tym, którzy odeszli, ma z miłością i stanowczo przypominać o obowiązku nawrócenia i zadośćuczynienia za wyrządzone krzywdy.
- MAREK FIAŁKOWSKI OFMConv – Duszpasterz wobec związków niesakramentalnych
Trudności z jakim boryka się małżeństwo i rodzina wymagają szczególnej uwagi duszpasterskiej Kościoła, który na przestrzeni wieków swoim nauczaniem i konkretną pomocą wspierał kobiety i mężczyzn powołanych do małżeństwa. Wobec nowych wyzwań, a szczególnie wobec wzrastającej liczby związków niesakramentalnych warto zapytać o postawę duszpasterzy wobec ludzi, którzy żyją w takich związkach. Nie jest to posługa łatwa, bo wymaga kierowania się miłością, połączoną z wiernością nauczaniu Jezusa Chrystusa i Kościoła, które jest dzisiaj kwestionowane lub naginane do współczesnych trendów podważających nierozerwalność małżeństwa. Ciekawe i nadal aktualne wytyczne dla duszpasterzy można znaleźć w zaleceniach XIII Zgromadzenia Plenarnego Papieskiej Rady do spraw Rodziny pt. Duszpasterstwo osób rozwiedzionych żyjących w nowych związkach z 1997 r., które wskazują na główne kierunki duszpasterskich działań w tej dziedzinie.
- PAWEŁ SOKOŁOWSKI – Na podstawie jakiej miłości zawierzyć Bogu? Wolne związki a objawiona agape
Niniejszy temat jest niewątpliwie ciekawy, ale zarazem złożony i trudny, i to z kilku względów. Oto w tytule niniejszego artykułu pojawia się wiara w Boga i pytanie, z jakiej miłości może ona wyrastać. W podtytule obecne jest natomiast wyrażenie „wolne związki”, odnoszące się do sytuacji, w których mężczyzna i kobieta żyją bez uznanej publicznie więzi instytucjonalnej (cywilnej czy religijnej). Z kolei zwrot „objawiona agape” wskazuje na teologię fundamentalną jako dyscyplinę teologiczną badającą Objawienie Boże i uzasadniającą jego wiarygodność. Z punktu widzenia celu tej dyscypliny, czyli uzasadniania wiarygodności Bożego Objawienia, podejmowanie problematyki wolnych związków wydaje się co najmniej nieuzasadnione, a nawet kontrowersyjne. Jak bowiem można wskazywać na wiarygodność Objawienia w kontekście rzeczywistości, która nie jest z nim zgodna?…
- KATARZYNA PARZYCH-BLAKIEWICZ – Związki niesakramentalne chrześcijan w kontekście misji zbawczej Kościoła
W Kościele katolickim wierni zakładający rodziny przyjmują sakrament małżeństwa. Zdarzają się jednak sytuacje, w których na drodze do sakramentalnego związku pojawiają się przeszkody, najczęściej polegające na uwikłaniu w moralne zobowiązania wobec osób trzecich. Powstają też związki dwojga chrześcijan, w których nie ma kanonicznej przeszkody do zawarcia sakramentalnego małżeństwa. Problem „małżeństwa niesakramentalnego” stawia kwestię o wartości życia chrześcijańskiego osób tworzących takie związki. Kościół – jako wspólnota Bosko-ludzka, której głównym zadaniem jest doprowadzenie każdego człowieka do osobistego spotkania-dialogu z Bogiem przez Jezusa Chrystusa, w Duchu Świętym – troszczy się o zbawienie wszystkich ludzi. Dlatego też poszukuje się sposobów lepszego dotarcia do osób borykających się z problemami wiary, także dotyczącymi życia w związku niesakramentalnym.
- URSZULA NOWICKA – Kategorie związków niesakramentalnych
- IZABELA BUKALSKA – Rejestrowane związki partnerskie w świetle opinii polskiego społeczeństwa. Szkic do analizy
- DARIUSZ RUBACHA – Wolny związek kobiety i mężczyzny – zabawa czy drwina?
- MAREK SAJ CSsR – Prawne skutki związku niesakramentalnego
W publikacji zwrócono uwagę jedynie na prawne skutki sytuacji takich osób, ale tylko te związane z sakramentami i pogrzebem kościelnym. Nie mogą one przystępować do niektórych sakramentów ani pełnić pewnych funkcji z nimi związanych. Jest ponadto wiele innych dziedzin życia kościelnego, takich jak na przykład piastowanie urzędów, spełnianie posług liturgicznych, w których mogą uczestniczyć wierni świeccy, a gdzie trzeba zwrócić szczególną uwagę na ich chrześcijańskie życie. Zagadnienia te zostały tu jednak pominięte ze względu na ramy artykułu. Jedynie zasygnalizowana została także strona pastoralna rozważanych kwestii, tak ważna w całej posłudze Kościoła, a mająca umocowanie w prawodawstwie kościelnym.
- KS. WŁADYSŁAW WIKTOREK – Związki niesakramentalne. Przyczyny, ocena i pastoralna „diagnoza”
- KS. MARIUSZ SZYMANIAK – Lustrzany obraz małżeństwa
Sakrament małżeństwa, choć ustanowiony na początku przez samego Boga, dzisiaj dla młodych ludzi staje się „czymś” co zamyka przed nimi inne drogi życia. Ta potrzeba wolności spowodowała, iż chłopak czy dziewczyna, nie chce wiązać się na całe życie. Dlatego wybierają tzw. „wolne związki” bez zobowiązań, jako swoistą formę wspólnoty. Żyją jak małżonkowie ale małżonkami nie są. Jest to tylko namiastka, lustrzane odbicie tego co prawdziwe.
- BP JÓZEF ZAWITKOWSKI – Boże, Ojcze, który stworzyłeś mnie
STUDIA I REFLEKSJE
- KS. TOMASZ SZAŁANDA – Kilka uwag o kaznodziejstwie dla dzieci na podstawie przepowiadania ks. J. Tischnera
Od 1970 roku, w kościele św. Marka w Krakowie, ksiądz Józef Tischner rozpoczął odprawiać Msze św. z udziałem dzieci (przedszkolaków), przynosząc pluszowego misia – Bartka. Dzieci nie były biernymi obserwatorami, ale również przynosiły swoje maskotki czy zabawki i były angażowane do pomocy kaznodziei. W świetle jego homilii i doświadczeń homiletyki zostały wskazane sugestie dla współczesnego przepowiadania Ewangelii najmłodszym. Kaznodziejstwo w odniesieniu do dzieci winno być kerygmatyczne, egzystencjalne, mistagogiczne i parenetyczne, w których znajdą się w umiarkowanym stopniu treści dogmatyczne, prawdy moralne (zawierające naukę o grzechu, ale nie sprowadzone do „katalogu grzechów”), elementy pociechy i nadziei oraz metanoi (przemiany) życia chrześcijańskiego. Musi mieć także bardzo wyraźnie określony temat i cel, wykorzystywać sensowne pomoce kaznodziejskie i wyrażać przekazywane prawdy religijne zrozumiałym językiem, dostosowanym do wieku odbiorców Dobrej Nowiny. Ponadto winno być dynamiczne, ciągle angażujące, pełne skojarzeń i humoru, pozbawione „szkolnego odpytywania” o liturgię słowa.
- KS. PIOTR KACZMAREK – „Ucieczka ze świata” w perspektywie teologiczno-filozoficznej
Wydarzenie grzechu Pierwszych Rodziców zarysowało się głęboką raną na intelektualno-duchowej kondycji ludzkości. W różnych przejawach życia człowieka możemy odnaleźć intuicję potrzeby „ucieczki ze świata”, czyli jakimś wewnętrznym braku zgody na doczesną rzeczywistość. W religiach bardzo ważnym elementem było poznanie mityczne, poprzez które człowiek starał się przejść ze sfery profanum do sfery sacrum. Także w filozofii człowiek często transcendował poza siebie, by spotkać utraconą rzeczywistość. Patrząc na te wszystkie zjawiska autor pyta, gdzie szukać odpowiedzi? Przynosi ją Jezus Chrystus, a drogą jest Jego Krzyż. Ten Krzyż nie jest już ucieczką ze świata, ale ucieczką dla świata. Przez wydarzenie Zmartwychwstania Bóg sam przywraca utracony porządek, wypowiadając nad swoim stworzeniem raz jeszcze: „To jest dobre”.
SPRAWY KOŚCIELNE I DUSZPASTERSKIE
- Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne).
PRZEGLĄD BIBLIOGRAFICZNY
- Wojciech Frątczak, Diecezja włocławska w okresie II wojny światowej, (wyd. 2 popr. i uzup.) Włocławek 2013 – ks. Łukasz Krucki
- David Ray Griffin, Two Great Truths. A New Synthesis of Scientific Naturalism and Christian Faith, Louisville 2004 – Paweł Sokołowski
- Jerzy Bagrowicz, „Gdzie nie ma ogrodzenia, rozdrapią posiadłość” (Syr 36, 25). O Dekalogu w epoce odrzucenia norm i wartości, Włocławek 2014 – Jarosław Horowski
