Zeszyt 2 (636) Tom 164 – POSZUKIWANIE DUCHOWOŚCI

MARZEC – KWIECIEŃ 2015 r.

SPIS TREŚCI

  • Wprowadzenie – ks. Ireneusz Werbiński
  • STANISŁAW JANKOWSKI SDB – Biblijne inspiracje w duchowości karmelitańskiej
  • KS. MAREK CHMIELEWSKI – Św. Edyty Stein poszukiwanie Prawdy w tajemnicy Krzyża
  • KS. STANISŁAW SUWIŃSKI – Rola ikony w modlitwie chrześcijańskiej
  • KS. IRENEUSZ WERBIŃSKI – Aktualność duchowego przesłania Janusza Korczaka
  • KS. LECH KRÓL – Duchowość Zgromadzenia Sióstr świętej Elżbiety w świetle Konstytucji i Dyrektorium oraz Ratio institutionis
  • ADAM JÓZEF SOBCZYK MSF – Świętorodzinna szkoła duchowości na przykładzie Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny

STUDIA I REFLEKSJE

  • KS. JAN PERSZON – „Raban w Kościele”. Nadzwyczajny synod o rodzinie w 2014 r. Wolność dyskusji w Kościele a Magisterium
  • O. ARKADIUSZ MIROSŁAW CZAJA OFM – Sanktuarium – aspekt prawno-duszpasterski
  • KS. TOMASZ KACZMAREK – Św. Augustyn: zmaganie ze słowem – O tajemnicy Trójcy Świętej
  • KS. MARIAN OFIARA – Obóz koncentracyjny Soldau. Przyczynek do monografii

SPRAWY KOŚCIELNE I DUSZPASTERSKIE

  • Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne).

PRZEGLĄD BIBLIOGRAFICZNY

  • Sylwia Górzna, Dzieci Abrahama. Dialog Kościoła katolickiego z islamem i judaizmem w okresie pontyfikatu Jana Pawła II, Słupsk 2012 – Eugeniusz Sakowicz
  • Piotr Pawłowski, Ksiądz Jan Chyliczkowski. Bóg – Honor – Ojczyzna, Brześć Kujawski 2014 – K.R
  • „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”, t. 1: 2014 – ks. Kazimierz Rulka
  • Edward Walewander, Kazania i przemówienia, t. 2 (2011–2013), Lublin 2014 – ks. Stanisław Kowalczyk

STRESZCZENIA

  • STANISŁAW JANKOWSKI SDB – Biblijne inspiracje w duchowości karmelitańskiej

Artykuł poszukuje biblijnych inspiracji dla duchowości karmelitańskiej, skupiając się na dwojgu jej przedstawicielach: św. Teresie Wielkiej i św. Janie od Krzyża. Oboje Reformatorzy znajdowali się w środowisku, którego zaistnienie zainspirowała Biblia, żyli w wieku szczególnie dynamicznym jej oddziaływania, dzięki zaś ich duchowej i literackiej spuściźnie słusznie uchodzą za przykład oddziaływania Słowa Bożego na życie człowieka.

Zakony karmelitańskie swą duchowość wyprowadzają od proroka Eliasza i jego ucznia Elizeusza. Nazwa zakonu odwołuje się do Karmelu – kompleksu wzgórz tworzących niemal równoramienny trójkąt u północno-zachodniego wybrzeża biblijnej ziemi Kanaan. W okresie wypraw krzyżowych osiedli na niej pustelnicy, którzy chcieli naśladować Eliasza, tak jak ich duchowi pobratymcy na pustyni Judzkiej szukali ideału życia ukrytego na wzór Jezusa.

Z tekstów biblijnych wynika, że postać Eliasza była niezmiernie popularna w Starym i Nowym Testamencie, ale także literaturze międzytestamentalnej oraz w patrystyce żydowskiej i chrześcijańskiej. We wszystkich tych źródłach występuje w konstelacji z Mesjaszem, jako jego poprzednik i zwiastun.

Z materiału biograficznego Eliasza (1 Krl 17-19; 21; 2 Krl 1, 1 – 2, 18), który egzegeci grupują w pięć bloków tekstów, można wydobyć elementy pozwalające na zbudowanie obrazu jego duchowej postawy, w której najbardziej są widoczne następujące cechy: gorliwość, posługa słowa, modlitwa i formacja sumienia.

Artykuł ukazuje też duchowy wymiar osobowości Reformatorów Karmelu: Św. Teresy (1515-1582) i św. Jan od Krzyża (1542-1591), jak również ślady biblijnej inspiracji w ich pismach oraz duchowość karmelitańską, która jest odpowiedzią na zapotrzebowanie czasów jej powstania.

  • KS. STANISŁAW SUWIŃSKI – Rola ikony w modlitwie chrześcijańskiej

Artykuł „Rola ikony w modlitwie chrześcijańskiej” ma na celu ukazanie znaczenia ikony w rzeczywistości życia duchowego. Autor najpierw wskazuje na różne określenia modlitwy, które łączą rzeczywistość życia chrześcijańskiego z Bogiem niewidzialnym. Ikona – obraz najpierw pomaga w zbliżeniu się człowieka ku Bogu drogą pogłębionej wiary i kontemplacji, aby następnie uwrażliwić go na to, co niewidzialne poprzez „wpatrywanie się”. Zaś w duchowości zachodniej raczej „słuchanie” jest domeną w doświadczeniu chrześcijańskiej modlitwy. Stąd ta funkcja duchowa ikony odsłania wierzącym w Kościele Zachodnim fenomen ikonostasu, który w liturgii wschodniej stanowi istotny element doświadczenia modlitwy.

  • KS. IRENEUSZ WERBIŃSKI – Aktualność duchowego przesłania Janusza Korczaka

Analiza twórczości Korczaka, z której możemy wnioskować o Jego duchowej postawie, nie jest prosta. Artykuł zwraca uwagę na to, że duchowości Janusza Korczaka nie można utożsamiać z duchowością katolika rzymskiego.

Badacze życia i systemu wychowawczego Janusza Korczaka nie mówią o jego duchowości, ale religijności. Autor artykuł wyjaśnia jaka różnica zachodzi między duchowością a religijnością. Twórczość, a jeszcze bardziej życie Korczaka pokazują, że modlił się do swoiści pojmowanego Boga i tylko na zasadzie wnioskowania możemy twierdzić, że najpierw uważał modlitwę za nieodzowną pomoc w czynieniu dobra, co było podstawą jego systemu wychowawczego, a następnie jako pomoc w odkrywaniu Boga, dlatego modlił się sam i modlił się z dziećmi.

Pisma Korczaka świadczą o tym, że nie pojmował Boga w ujęciu katolickiego dogmatu. Według niego „dogmatem” może być ziemia, ojczyzna, nauka czy praca. Jego teksty noszące charakter modlitwy pozwalają zauważyć, że szukał Boga i przeżywał radość, ilekroć rodziła się w nim myśl o możliwości Jego znalezienia. O tym, że sam szukał Boga i pomagał wychowankom Go znajdować może świadczyć tekst pożegnania wychowanków, którzy opuszczali zakład.

Bez wątpienia możemy powiedzieć, że Korczak był świadkiem wartości duchowych, dzięki czemu przez wielu jest nazwany: „Święty Janusz z Treblinki”.

  • KS. LECH KRÓL – Duchowość Zgromadzenia Sióstr świętej Elżbiety w świetle Konstytucji i Dyrektorium oraz Ratio institutionis

Punktem wyjścia w prezentacji niniejszego tematu jest prawda o Kościele którego szczególną epifanią jego natury jest życie konsekrowane. O nim zaś Jan Paweł II uczy, w Adhortacji Vita consecrata, że charakteryzuje się bogactwem różnorodnych charyzmatów i duchowości. W takim też życiu Kościoła partycypuje, od ponad 150. lat, duchowość Zgromadzenia Sióstr świętej Elżbiety, która jest przedmiotem refleksji niniejszego artykułu.

Autor prezentuje ją w świetle Konstytucji i Dyrektorium Zgromadzenia, jego Ratio instytutionis oraz nauczania Kościoła. Dokumenty te wyznaczyły strukturę tej refleksji.

Artykuł wprowadza najpierw w główne aspekty tej duchowości, a mianowicie: w kult Najświętszego Serca Jezusa i w kult Najświętszej Maryi Panny. Następnie daje zarys formacji duchowej Zgromadzenia, ukazując jej potrzebę i cel. Dalej stwierdza, że dokonujący się rozwój duchowy, owocujący świętością życia, jest odpowiedzią udzielaną Bogu na dar otrzymanego powołania.

Proces zaś tego rozwoju wspierają takie środki jego kształtowania, jak: modlitwa, Eucharystia, Sakrament Pojednania i duch pokuty oraz wspólnota zakonna.

Tak formowana duchowość zgromadzenia wyznacza mu działalność charytatywno-apostolską, która będąc treścią jego charyzmatu jest owocem jego duchowości.

W konkluzji autor artykułu wskazał na aktualność tego charyzmatu w realiach współczesnego świata, w którym nie brakuje ludzi naprawdę potrzebujących. Zgromadzenie zaś sióstr św. Elżbiety realizując go pielęgnuje w nich, jak św. Elżbieta i założycielki, „cierpiące członki Chrystusa”.

  • ADAM JÓZEF SOBCZYK MSF – Świętorodzinna szkoła duchowości na przykładzie Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny

Duże zainteresowanie życiem duchowym małżeństwa i rodziny implikuje konieczność znalezienia dla tej grupy osób odpowiedniej formy życia duchowego. Zgromadzenia Świętej Rodziny, wierne wskazaniom swych Założycieli, proponują osobom świeckim udział w ich duchowości. W ten sposób tworzy się swoista szkoła duchowości świętorodzinnej. W tym artykule podjęto próbę znalezienia odpowiedzi, czy jest możliwe i poprawnie metodologicznie używanie terminu szkoły duchowości dla duchowości proponowanej przez te Zgromadzenia. Uczyniono to w oparciu o duchowość Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny. Na podstawie kryteriów teologiczno-duchowych powstawania szkół duchowości w historii Kościoła, stwierdzono, że nie można mówić o szkole duchowości świętorodzinnej w znaczeniu ścisłym, gdyż nie tworzy ona swoistego systemu doktrynalnego, ale korzysta z już obecnych szkół duchowości. Można jednak używać terminu szkoła duchowości w znaczeniu szerszym (jako mniejsza szkoła duchowości). Odznacza się ona oryginalnością formy życia duchowego proponowanego ludziom, dystansem w czasie i kontynuacją wśród następców. Ponadto oddolne zapotrzebowanie na ten rodzaj duchowości oraz szerokie prace ze strony spekulatywnej i duszpastersko-rekolekcyjnej pozwalają na używanie takiej nazwy.

 

STUDIA I REFLEKSJE

  • KS. JAN PERSZON – „Raban w Kościele”. Nadzwyczajny synod o rodzinie w 2014 r. Wolność dyskusji w Kościele a Magisterium

Nadzwyczajne zgromadzenie synodu o rodzinie, które obradowało w Rzymie w październiku 2014 r., wywołało – tak w Kościele, jak w szerokiej opinii publicznej – gorące kontrowersje. Prawdziwą burzę wywołała publikacja przez sekretariat synodu „relacji roboczej”, która zawierała m.in. propozycję wypracowania procedury dopuszczenia do sakramentu Pokuty i Eucharystii katolików rozwiedzionych, żyjących w powtórnych związkach oraz pozytywną ocenę niektórych „wartości” związków homoseksualnych. Ostra reakcja większości biskupów spowodowała, że w dokumencie końcowym (relatio finalis) te nowatorskie motywy zostały mocno zmodyfikowane. Jednak idea „poluzowania” dyscypliny sakramentalnej dla rozwiedzionych – zwłaszcza za sprawą episkopatu Niemiec – jest ciągle dyskutowana.

Zastanawiające jest milczenie w tej sprawie papieża Franciszka. Przyczynia się ono do stanu niepewności; wierni nie wiedzą bowiem, jaka jest nauka Kościoła o małżeństwie i jego nierozerwalności. Powstaje też pytanie, czy wolność dyskusji w Kościele nie stała się narzędziem manipulacji w rękach mediów, które perfidnie „rozgrywają” strategię dzielenia wspólnoty eklezjalnej na nurt „postępowy” i frakcję „konserwatywną”. W ten sposób osłabieniu ulega też misja biskupów, których pierwszym zadaniem jest głosić naukę Chrystusa i jej integralności bronić.

  • O. ARKADIUSZ MIROSŁAW CZAJA OFM – Sanktuarium – aspekt prawno-duszpasterski

Sanktuarium jest miejscem świętym, przeznaczonym do sprawowania kultu Bożego. Specyfiką tego miejsca jest otrzymywanie łask Bożych oraz pielgrzymki związane z religijnością wiernych. W sanktuarium powinno się sprawować bogatą liturgię nabożeństw i udzielać sakramentów świętych oraz sakramentaliów, jak i pielęgnować formy pobożności ludowej. Obowiązkiem jest również gromadzenie świadectw o otrzymanych przez wiernych cudach, przechowywanie wotów oraz innych świadectw pobożności religijnej, składanych przez pielgrzymów. Przechowuje się dzieła sztuki ludowej, które zostały złożone, jako wyraz wdzięczności bogu za otrzymane łaski. Prawodawca kościelny przewiduje także możliwość przyznania sanktuarium przywilejów.

  • KS. MARIAN OFIARA – Obóz koncentracyjny Soldau. Przyczynek do monografii

Od zakończenia drugiej wojny światowej minęło prawie 70 lat. W tym czasie powstało wiele opracowań naukowych i popularnonaukowych dotyczących losów Kościoła Rzymskokatolickiego w Polsce pod okupacją niemiecką, w tym prace na temat hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Niestety, nie wszystkie spośród tych miejsc zagłady, mimo upływu siedmiu dekad, doczekały się w miarę całościowego i wyczerpującego – na obecnym etapie badań – opracowania. Do takich należy obóz koncentracyjny Soldau (Działdowo). Artykuł, bazując na często nieznanych, zachowanych źródłach archiwalnych, stanowi istotny przyczynek do ewentualnej monografii na temat obozu koncentracyjnego w Działdowie. Cennym uzupełnieniem opracowania jest zrekonstruowany wykaz osób duchownych i zakonnych zamordowanych w Soldau.

Skip to content